شناخت و جستجوی نقش زنجیره خمپا و جایگاه آن در تمدن‌های باستان*

چکیده یکی از راه‌های ارتباط با فرهنگ و هنر اقوام مختلف، شناخت باورها و اعتقادات آنهاست. در بسیاری از موارد، این باورها در قالب نقش بر روی آثار هنری و اشیاء تاریخی فرهنگی ظاهر می‌شوند. از این رو، شناخت این نقوش اهمیت به سزایی پیدا می‌کند. نقش زنجیره‌ی خمپا یکی از نقوشی است که در بین فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در طول تاریخ بر روی آثار به عنوان یک آرایه‌ی تزیینی و نمادین به‌کاررفته است. هدف کلی این پژوهش، ریشه‌یابی و شناخت نقش زنجیره‌ی خمپا، معانی و مفاهیم آن و تجلی باورها و دیدگاه‌های فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در قالب این نقش است؛ بنابراین، ضمن شناخت نقش زنجیره خمپا و معانی و مفاهیم تاریخی و سمبلیک آن، انواع نقش و ارتباط آن بررسی می‌شود. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است. در جستجو و مقایسه نقش زنجیره خمپا در فرهنگ‌ها، دریافت می‌شود که این آرایه نمادین در بعضی نقاط جهان به طور همزمان توسعه‌یافته است. این نگاره، در هنر ایران که غالباً از کیفیتی نمادین برخوردار بوده، هر چند ناشناخته، در دوره پیش تاریخی  وجود داشته است؛ اما حضور مستمر و چشمگیرتری از آن در تمدن‌های باستانی چین و یونان، نسبت به سایر تمدن‌ها مشاهده ‌شده و غالباً نماد باران حیات‌بخش و طول عمر شناخته‌شده است.